In het Fochteloërveen is afgelopen jaren een kleine verzamelplaats van kraanvogels ontstaan; de eerste in Nederland en dat mag gerust bijzonder genoemd worden. Het is een plek waar kraanvogels verzamelen, voordat ze wegtrekken.

Overdag zoeken ze op akkers naar oogstresten van graan, ’s nachts slapen ze in het veen. Met een beetje geluk zie je groepen van tientallen kraanvogels bij elkaar. Helaas is verstoring steeds vaker de oorzaak dat groepen worden verjaagd. In 2014 is het zelfs de reden dat de kraanvogels vroegtijdig het veen links laten liggen.     

Aantal pleisteraars in 2014
In juni zijn er 44 kraanvogels. Naast de 9 territoriale paren en (op dat moment nog) 8 jongen, zijn er in juni een groep van 17 kraanvogels en een solitaire kraanvogel aanwezig. Geregeld valt de groep uiteen in kleine groepjes, meestal na verstoring. In juli is de groep iets kleiner, maar in augustus neemt het aantal weer toe. Steeds vaker zoeken ze nu de akkers buiten het natuurgebied op. In augustus is er nog maar 1 jong over en voegen territoriale paren zich bij de groep. Geregeld wordt deze hechte groep van 26 stuks gezien op graanstoppel in Ravenswoud. Vlakbij zit ook een paar, dat op enige afstand blijft.

Eind augustus valt de groep kraanvogels uiteen. Een te grote frequentie van landbouwwerkzaamheden, jacht, quads, wandelaars met honden en fotografen, is de oorzaak. Zorgwekkend, want het verzamelen van kraanvogels op een vaste plek in Nederland, biedt prachtige perspectieven voor de toekomst. Het is een ontwikkeling die we moeten koesteren en stimuleren.  

Helaas zijn de ecologische relaties tussen het veen en de akkers slecht beschermd. Naast de kraanvogels zijn overigens ook de kwalificerende wintervogels van Natura 2000: toendrarietgans, kleine- en wilde zwaan hier de dupe van.  


Zonder verstoring foerageren de kraanvogels gezamenlijk op graanstoppel.

Het totaal aantal kraanvogels neemt eind augustus af van 31 tot 23 kraanvogels. Er zijn nog enkele territoriale paren, waaronder het paar met jong. Daarnaast is een groep van 16-18 kraanvogels de laatste week van augustus verkast naar graanstoppel in Veenhuizen, als gevolg van verstoringen in Smilde en Ravenswoud. Echter, ook hier zijn ze niet veilig; ze worden een aantal keren verjaagd, waarna in september nog 8 stuks en een paar in Veenhuizen over zijn. Daarnaast zit op enige afstand van de groep vaak nog een tweede paar. Het andere groepje van 4-6 kraanvogels zit in Ravenswoud of in Smilde.

Op 19 september wordt een groep van 10 kraanvogels boven Assen gezien; een half uur later bij Veendam opnieuw 10 en nog 2 stuks (bron: waarneming.nl). Waarschijnlijk gaat het om de groep van 10-12 die in Veenhuizen zat, omdat die hier sindsdien niet meer te vinden zijn. Op 20 september zijn er nog 13 kraanvogels in het veengebied aanwezig: een groep van 6, twee paren en een paar met jong. Op 23 september zitten er 6-8 stuks in het Fochteloërveld en wordt er geroepen. Ook deze groep is daarna vertrokken.


Jacht zorgt voor langdurige verstoring op foerageerplaats van kraanvogels in september 2014. 

De laatste 5 kraanvogels, een paar met jong en een paar zonder jong, foerageren in Fochteloo. Na geregelde verjaging op die plek wordt er op 27 september vanuit een schuilhut gejaagd op ganzen en kraaien. Dit is ook de foerageerplaats van de kraanvogels. Dezelfde ochtend zijn ze vertrokken. Wat later worden 3 kraanvogels boven Assen gezien, een tijdje daarna opnieuw 3 bij de telpost Zuidveld nabij Sellingen (waarneming.nl). Vrijwel zeker gaat het om de kraanvogels uit het Fochteloërveen. 

Dit is de eerste keer dat de kraanvogels allemaal vertrokken zijn, ondanks het feit dat de temperatuur zacht is en dat er voldoende eten is, omdat er volop maïs wordt geoogst.